Saturday, November 12, 2016

18Srilanka

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္က သီဟိုဠ္ကြ်မ္းသုိ႔ (3)ၾကိမ္တိတိၾကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့ျပီး၊ မဟိယဂၤဏေစတီေတာ္သည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပထမဆုံးအၾကိမ္ၾကြေတာ္မူစဥ္က တရားေဟာခဲ့ သည့္ေနရာတြင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ထုိင္လ်က္ တရားေဟာပလႅင္ေတာ္ႏွင့္၊ ဆံေတာ္မ်ားကိုဌာပနာထား သည့္ေစတီ ျဖစ္ပါသည္၊၊

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳျပီးအခ်ိန္တြင္ ရဟႏၱာမေထရ္တစ္ပါးမွ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏နံရုိးေတာ္တစ္ ဆူကိုပင့္ေဆာင္လာျပီး ေစတီေတာ္အတြင္းသုိ႔ တန္ခုိးေတာ္ျဖင့္ဌာပနာထားသည့္ ေစတီေတာ္လည္း ျဖစ္ပါသည္၊၊ 

မဟိယဂၤဏေစတီေတာ္ၾကီးကို ပတ္လွဴပူေဇာ္ရန္သကၤန္းၾကီးကို လူအမ်ားအျပားတန္းစီကိုင္ျပီး၊ သီရိ- လကၤာရုိးရာအတီးအမႈတ္ အကအခုန္မ်ားျဖင့္လွည့္လည္လာသည့္ျမင္ကြင္းကိုလည္း ေလ့လာၾကည့္ရႈ ခြင့္ရခဲ့ၾကပါသည္၊

17Srilanka

“စိဂီရိယနန္းေတာ္ေဟာင္း (AD-5)ရာစု”



စိဂီရီယနန္းေတာ္ေဟာင္းၾကီးသည္ မီတာ(200)ခန္႔ျမင့္မတ္သည့္ ေက်ာက္ေတာင္ထိပ္တြင္ ေတာင္လုံးျပည့္ တည္ေဆာက္ထားပါသည္၊၊ 

နန္းေတာ္ကို တည္ေဆာက္ခဲ့သူမ်ားေတာ့မည္သုိ႔မည္ပုံ တည္ေဆာက္ျပီးစီးခဲ့ၾကသည္မသိ ေလ့လာေရးတက္သည့္သူမ်ားကေတာ့ အသက္အႏၱရာယ္ကုိအံတု ျပီးတက္ေရာက္ ေလ့လာၾကရပါသည္၊၊ (660)ေပ ျမင့္ပါသည္၊၊

၀ါးတစ္လုံးကိုေထာင္ထားသည့္အလား ျမင့္မတ္ေနသည့္ေက်ာက္သီးသန္႔ေတာင္ၾကီးေပၚတြင္ စိဂီရိ- ယနန္းေတာ္ၾကီးကို တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္၊၊ အာ၀ုကနရပ္ေတာ္မူဆင္းတုေတာ္ၾကီးကို တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ဓာတုေသနမင္းၾကီး၏သားေတာ္အၾကီး “ကႆပဘုရင္”မွ တည္ေဆာက္ခဲ့ သည့္နန္းေတာ္ၾကီး ျဖစ္ပါသည္၊၊

သည္မွ်ျမင့္မတ္သည့္ေက်ာက္ေတာင္ၾကီးေပၚတြင္ ေရကန္ၾကီးတစ္ကန္ကိုလည္း တူးေဖာ္ထားသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္၊၊ ေက်ာက္ေတာင္ၾကီး၏နံရံတြင္ သံတုိင္ငယ္ေလးမ်ားကုိ စိုက္ထည့္ထားျပီး၊ အသဲတ- ယားရင္တုန္တုန္ျဖင့္ တက္ေရာက္ရသည့္နန္းေတာ္ေဟာင္းၾကီး ျဖစ္ပါသည္၊၊

ေက်ာက္ေတာင္ၾကီး၏ သုံးခ်ဳိးတစ္ခ်ဳိးခန္႔တြင္ ေတာင္အတြင္းသုိ႔တူးျပီး ပန္းခ်ီျပခန္းျပဳလုပ္ထားသည့္ ေက်ာက္လႈိဏ္ေခါင္းျပခန္း ရွိပါသည္၊၊ 
“စိဂီရိလွပ်ဳိျဖဴ”ေလးမ်ားဟု ေခၚတြင္သည့္ နန္းတြင္းသူအပ်ဳိ ေတာ္ေလးမ်ားပန္းမ်ားကိုကုိင္ျပီး ျပဳံးေပ်ာ္ေနသည့္ပန္းခ်ီလက္ရာမ်ားမွာ ယေန႔တုိင္ေဆးသားပကတိ အတုိင္းေတြ႔ရပါသည္၊၊

အနည္းငယ္ေလးမွ် သတိလြတ္မိသည္ႏွင့္ လိမ့္က်ျပီးအရုိးတျခား အသားတျခားျဖစ္သြားႏုိင္သည့္ ေက်ာက္ေတာင္နန္းေတာ္ေဟာင္းၾကီးကို (65)အဘုိးအဘြားတစ္စုံတုိ႔ တက္မွတက္ႏုိင္ပါ့မလား၊ ေျခ ေျခာ္လက္ေျခာ္ျပီး တစ္စုံတစ္ရာမ်ားျဖစ္ၾကေလမလားဟု ပူပန္စိတ္ေမာရသည္မွာလည္း အလြန္ အကြ်န္ျဖစ္ပါသည္၊၊

သုိ႔ေသာ္ စိတ္အားထက္သန္လြန္းေသာေၾကာင့္ေလလားမသိ၊ လုံး၀ပင္ပမ္းသည့္အမူအရာကို အဘုိး အဖြားႏွစ္ေယာက္စလုံးထံမွမေတြ႔ရသျဖင့္ အံ့ၾသဘနန္းျဖစ္ရပါသည္၊၊

 စိဂီရိယနန္းေတာ္ၾကီးသည္ ယၡဳ ခရီးစဥ္တြင္ ေနာက္ဆုံးေန႔တက္ရန္ရည္ရြယ္ထားသည့္ “ေစတီပါဒေတာင္”သုိ႔တက္ရန္ အဆုံးအျဖတ္ ေပးမည့္ေနရာျဖစ္ေၾကာင္းကို “ေဒၚခင္ခင္ေမ”တုိ႔အား ေျပာျပမထားေခ်၊၊
ယၡဳမူ အစမ္းစာေမးပြဲေအာင္ျမင္သြားသည့္ ေက်ာင္းသားကေလးငယ္ႏွစ္ဦး ျဖစ္ေခ်ျပီ၊ ေစတီပါဒသုိ႔ ပို႔ရန္မွတစ္ပါး အျခားမရွိေတာ့ပါေပ၊၊ 

စိဂီရိယနန္းေတာ္ေဟာင္းတည္ရွိသည့္ ေက်ာက္ေတာင္ေပၚတြင္ ျပင္သစ္လူမ်ဳိး ခရီးသြားေလ့လာသူမ်ား ျပည့္ႏွက္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္၊၊ အျခားခရီးသည္မ်ားလည္း ျပည့္ေနပါသည္၊၊

ေတာင္ေပၚသုိ႔ တက္ေရာက္စဥ္ႏွင့္ ျပန္လည္ဆင္းသက္စဥ္အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေဘးသုိ႔ငုံ႔မၾကည့္ရန္ အ ေနာက္မွေနျပီး ကေလးငယ္မ်ားကိုဆူပူသကဲ့သုိ႔ ေအာ္ဟစ္ေနခဲ့ရပါသည္၊၊ စိဂီရိယနန္းေတာ္ၾကီးကို ကႆပဘုရင္သည္ ညီေတာ္၏ရန္ကုိေၾကာက္လန္႔သျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္၊၊ 

သုိ႔ေသာ္ ကႆပရွင္ဘုရင္ေၾကာက္လန္႔၍ လူအလြယ္တူမတက္ႏုိင္သည့္ ေက်ာက္ေတာင္ေပၚတြင္ နန္းေတာ္ေဆာက္ျပီးေနသည့္တုိင္ ညီေတာ္မင္းသားမွတုိက္ခုိက္ခံရျပီး ကႆပရွင္ဘုရင္ က်ရႈံးခဲ့ရပါသည္၊၊ 

သမုိင္းဇာတ္လမ္းအစုံကို အရွင္၏- (www.ko-thitsar.blogspot.com)တြင္ ေလ့လာႏုိင္ပါသည္၊

16Srilanka

ပရကၠမဗာဟုမင္းၾကီးသည္ စုိက္ပ်ဳိးေရးကိုအဓိကထားျပီး ႏုိင္ငံေတာ္ၾကီး တုိးတက္ေအာင္ၾကဳိးပမ္းခဲ့ သည့္မင္းတစ္ပါးျဖစ္ေၾကာင္း “မဟာဆည္”ၾကီးကို ေလ့လာေသာအားျဖင့္ သိႏုိင္ပါသည္၊၊ မင္းၾကီး သည္ ေရရွားပါးသည့္ကုန္းတြင္းေဒသျဖစ္ေသာ ေပါလြႏၷရု၀တြင္ မဟာဆည္ကန္ေတာ္ၾကီးတစ္ခုကို တည္ေဆာက္ျပီး၊ လယ္ယာ(60000)ေက်ာ္ကို ေရလုံလုံေလာက္ျဖန္႔ေ၀ႏုိင္ခဲ့ပါသည္၊၊

“ပရကၠမဗာဟုမင္းၾကီး”ကို ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ပုဂံေခတ္မွ “အေနာ္ရထာမင္းျမတ္”ႏွင့္တင္စားျပီး ျမန္မာသမုိင္း ပညာရွင္တုိ႔ ေျပာဆုိေလ့ရွိၾကပါသည္၊၊ ယေန႔တုိင္ မင္းၾကီးတူးေဖာ္ခဲ့သည့္ “ဆယ္ၾကီး”သည္ ေရတည္ ရွိျပီး၊ ေဒသတ၀ုိက္ႏွင့္ အေ၀းျမဳိ့နယ္၊ ေက်းရြာမ်ားသုိ႔အထိ ေရျဖန္႔ေ၀ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္၊၊

ေပါလြႏၷရု၀ျမ့ဳိေတာ္ေဟာင္းတြင္ နန္းေတာ္ေဟာင္းၾကီးမ်ား၊ နတ္ဘုရားေက်ာင္းၾကီးမ်ား၊ နတ္ရုပ္တုၾကီး မ်ား၊ ျမ့ဳိေတာ္တံတုိင္းၾကီးမ်ားႏွင့္ ပုဂံမွ“သရပါတံခါး”ကဲ့သုိ႔ျမ့ဳိအ၀င္ တံခါးဂိတ္ေဟာင္းၾကီးကုိ အ ေကာင္းအတုိင္း ေလ့လာရႏုိင္ပါသည္၊၊ ပုဂံေခတ္ႏွင့္ ေခတ္ျပဳိင္ျဖစ္၍ ႏႈိင္းယွဥ္ေလ့လာျပီး မည္သည့္ ႏုိင္ငံကလက္မႈပညာႏွင့္ ဗိသုကာပညာ သာလြန္ေၾကာင္း၊ စီးပြားေရးအျမင္ပိုရွိေၾကာင္းကို သုံးသပ္ႏုိင္ ပါသည္၊

15Srilanka

“ေဂါ၀ိဟာရ”
ေက်ာက္ေတာင္တန္းအရွည္ၾကီးကို ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ထုိင္ေတာ္မူဆင္းတုေတာ္၊ ရပ္ေတာ္ မူဆင္းတုေတာ္ႏွင့္၊ ေလ်ာင္းေတာ္မူဆင္းတုေတာ္ ပုံစံအခ်ဳိးအစားသုံးမ်ဳိးထြင္းထုထားသည္မွာ ထူးျခား အံ့ၾသဖြယ္ရာ ျဖစ္ပါသည္၊၊

ရပ္ေတာ္မူဆင္းတုေတာ္ၾကီးသည္ လက္ပုိက္လ်က္ေရွ့သုိ႔တည့္တည့္ၾကည့္ေနဟန္ျဖစ္ျပီး၊ ဗုဒၶဘာသာ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပားတြင္ မည္သည့္ႏုိင္ငံတြင္မွမရွိသည့္ ဆင္းတုေတာ္ပုံဟန္ျဖစ္ပါသည္၊၊ 

ဆင္းတုေတာ္အမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ မုျဒာသတ္မွတ္ရာတြင္လည္း လက္ပုိက္ပုံဟန္ျဖစ္သျဖင့္ မည္သုိ႔မည္ပုံမုျဒာအမည္မွည့္ ရမည္ကို ဗုဒၶစာေပပညာရွင္တုိ႔ေခါင္းကုပ္ျပီး ဦးေႏွာက္ေျခာက္ရသည့္ ဆင္းတုေတာ္ၾကီးျဖစ္ပါသည္၊၊

မည္သည့္ပါဠိစာေပႏွင့္ ေစတီဆင္းတုေတာ္သမုိင္းက်မ္းတြင္မွ ဆင္းတုေတာ္ၾကီး၏ မုျဒာအမည္ကုိ ေဖာ္ျပမထားေသာ္လည္း သီရိလကၤာလူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ဆင္းတုေတာ္ၾကီးကို “မဟာကရုဏာ-ဒုကၡ သုခမု ျဒာ”ဟုနာမည္ဆန္းဆန္းေပးထားၾကသည္ကုိ ေလ့လာရပါသည္၊၊

သုံးဆယ့္တစ္ဘုံတြင္ က်င္လည္ေနရသည့္သတၱ၀ါ ေ၀ေနယ်တုိ႔၏တသက္တာ ဘ၀ဒုကၡသုခမ်ားကို ၾကည့္ျပီး ျမတ္စြာဘုရားရွင္မွ ကရုဏာသက္ေနသည့္ဟန္ကုိ လက္ပုိက္ၾကည့္ေနပုံျဖင့္ သရုပ္ေဖာ္ထြင္း ထုထားသည္ဟု သီရိလကၤာအဘုိးအုိတစ္ေယာက္မွ ဆင္းတုေတာ္ၾကီးနံေဘးတြင္ ရွင္းျပေသာေၾကာ

Srilanka14

(AD-11,12)ရာစုတြင္ “ပရကၠမဗာဟုမင္း”တည္ေထာင္သည့္ ျမ့ဳိေတာ္ေဟာင္းျဖစ္ပါသည္၊၊ ပရကၠမဗာဟုမင္းၾကီး၏ ေက်ာက္ သားရုပ္တုကို ယေန႔တုိင္ေလ့လာေတြ႔ရွိႏုိင္ပါသည္၊၊

ေပါလြႏၷရု၀ျမ့ဳိေတာ္ေဟာင္းတြင္ ေလ့လာရန္ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါသည္၊၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂံေခတ္ ႏွင့္ေခတ္ျပဳိင္ျမ့ဳိေတာ္ ျဖစ္ပါသည္၊၊ 

(1) ေရွးေဟာင္းျပတုိက္ 
(2) ပရကၠမဗာဟုမင္း ရုပ္တု
(3) စည္းေ၀းခန္းမေဆာင္
(4) သ်ီ၀ဘုရားေက်ာင္း
(5) စြယ္ေတာ္တုိက္ေဟာင္း
(6) ဂႏၶကုဋီတုိက္
(7) ေဂါ၀ိဟာရ

ေရွးေဟာင္းျပတုိက္ၾကီးထဲတြင္ ေပါလြႏၷရု၀ေခတ္မွ ပစၥည္းအသုံးအေဆာင္မ်ားႏွင့္ ရုပ္တုအမ်ဳိးအမ်ဳိး ရတနာပစၥည္းအမ်ဳိးမ်ဳိး အေကာင္းပကတိနီးပါးမွ် ေလ့လာေတြ႔ရွိႏုိင္ပါသည္၊၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ပုဂံေခတ္မွ အၾကြင္းအက်န္မ်ားကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ မ်ားမ်ားမေတြ႔ရေတာ့သည္ကုိ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရပါသည္၊၊

သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏စြယ္ေတာ္အစစ္ကုိ “ေပါလြႏၷရု၀ေခတ္”က ထားရွိကုိးကြယ္သည့္ စြယ္ေတာ္တုိက္ေဟာင္းကုိ ေလ့လာရပါသည္၊

Srilanka13

“အာ၀ုကနရပ္ေတာ္မူရုပ္ ပြားေတာ္”ၾကီးကို ၀င္ေရာက္ေလ့လာခဲ့ၾကပါသည္၊၊ (ေပါလြန္နရု၀-ဟုဖတ္ပါ)

ရုပ္ပြားေတာ္ၾကီးကို အႏုရာဒပူရေခတ္၊ (AD-5)ရာစုႏွစ္တြင္ “ဓာတုေသနမင္းၾကီး” တည္ေဆာက္ခဲ့ပါ သည္၊၊ ေက်ာက္ေတာင္ၾကီးတစ္ခုလုံးကို ရပ္ေတာ္မူဆင္းတုေတာ္ၾကီးအျဖစ္ ထြင္းထုထားျခင္းျပီး၊ အရပ္ေတာ္(38)ေပႏွင့္၊ ပခုံးအက်ယ္ေပ(10)ျဖစ္ပါသည္၊၊ 

ဆင္းတုေတာ္ၾကီး၏မ်က္ႏွာေတာ္ အလြန္သပၸါယ္လွပျပီး၊ သကၤန္းအရစ္အရစ္ေလးမ်ား ပုံေဖာ္ထား သည္မွာ သက္ရွိျမတ္စြာဘုရားရွင္ သကၤန္း၀တ္ဆင္ထားသည္ဟု ထင္ရေလာက္ပါသည္၊၊ အာ၀ုကန ရပ္ေတာ္မူဆင္းတုေတာ္ၾကီးႏွင့္ ပုံစံတူဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ယၡဳအခါ သီရိလကၤာႏုိင္ငံအႏွံ႔တြင္ ထြင္း- ထုကိုးကြယ္ၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္၊

Srilanka12

“အိစုရုမုနိေက်ာင္း”
ေဒ၀ါနံပီယတိႆမင္းၾကီးသည္ ကေလးသူငယ္(500)ကို ရွင္ျပဳေပးျပီး၊ ကိုရင္ေလးမ်ားေန ထုိင္ရန္ ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္၊၊ သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္ရွိသည့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ လက္ယာ ေအာက္စြယ္ေတာ္ျမတ္သည္ ပထမဆုံး အိစုရုမုနိယေက်ာင္းတြင္ထားရွိခဲ့ဘူးျပီး၊ ယၡဳအခါ ကႏၵီျမ့ဳိ၊ စြယ္ ေတာ္တုိက္ၾကီးတြင္ ထားရွိပါသည္၊

Srilanka11

“မရီစိ၀တၱိေစတီ”
ဒု႒ဂါမဏိမင္းၾကီး ငယ္စဥ္ကပင္ မိဘႏွစ္ပါး၏ဆုံးမမႈကိုနာယူလ်က္ ရတရာသုံးပါးသုိ႔ အလ်င္ ဦးမခ်ဘဲတစ္စုံတရာကို စားေသာက္ေလ့မရွိခဲ့ေပ၊၊ တစ္ေန႔တြင္ ဘုရင္ၾကီးစစ္ပြဲအၾကီးအက်ယ္တုိက္ ခုိက္ေနစဥ္ ‘ငရုပ္သီးတစ္ေတာင့္’ကို ရတနာသုံးပါးသုိ႔မကပ္လွဴဘဲ စားသုံးမိသျဖင့္စစ္ပြဲျပီးဆုံးေသာအခါ “မရီစိ၀တၱိေစတီ”ေတာ္ကုိ တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္၊၊ 
“ငရုပ္သီးေတာင့္ေစတီ”ဟု ျမန္မာလို ေခၚႏုိင္ပါသည္၊၊

အခ်ဳိ႔ေသာ သီရိလကၤာဘုရားေစတီသမုိင္းက်မ္းမ်ားတြင္မူ ‘
 ငရုပ္သီးတစ္ေတာင့္’မဟုတ္ဘဲ၊ “ငရုပ္သီး ဟင္း”ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္၊၊ ယေန႔ေခတ္အထိ သီရိလကၤာလူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ငရုပ္သီးအစိမ္းကုိဟင္း ခ်က္စားေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ ‘ငရုပ္ဟင္း’ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိပါသည္၊၊ ေစတီေတာ္ၾကီးသည္ မီတာ(59)ျမင့္ျပီး၊ အခ်င္းမီတာ (51)ျဖစ္ပါသည္၊

Srilanka10

“Moon Stone”
          အျခားဗုဒၶဘာသာ မည္သည့္ႏုိင္ငံတြင္မွမရွိသည့္ ဘာသာေရးသရုပ္ေဖာ္ပုံစံတစ္ခုမွာ Moon Stone ျဖစ္ပါသည္၊၊ ေရွးေခတ္ သီရိလကၤာလူမ်ဳိးတုိ႔သည္ Moon Stone-ကုိ ေစတီေတာ္ႏွင့္၊ ဘုန္းၾကီး ေက်ာင္းမ်ား၏ အ၀င္၀ေျခနင္းခုံေနရာတြင္ထားေလ့ရွိပါသည္၊၊

မြန္းစတုန္းသည္ လျခမ္းသႏၱာျဖစ္ျပီး၊ အတြင္းတြင္ စက္၀ုိင္းအျခမ္းေျခာက္ခု ပါ၀င္ထုဆစ္ထားပါသည္၊၊ အစြန္ဆုံးစက္၀ုိင္းျခမ္းတြင္ အျမိတ္အဆာမ်ားေရးဆြဲထားျပီး၊ ပူေလာင္ျပင္းျပသည့္မီးေတာက္မီးလွ်ံမ်ား ကို သေကၤတျပဳပါသည္၊၊

ဒုတိယေျမာက္စက္၀ုိင္းခ်မ္းတြင္ ဆင္၊ ျမင္း၊ ႏြားႏွင့္ ခ်ေသၤ့ရုပ္တုိ႔ကို ထြင္းထုထားျပီး၊ ဇာတိ ဇရာ ဗ်ာဓိ မရဏတုိ႔ကို သေကၤတျပဳပါသည္၊၊ တတိယစက္၀ုိင္းခ်မ္းတြင္ စိန္းစိုလွပသည့္ သစ္ရြက္ပုံေလးမ်ား အခ်င္းခ်င္းရစ္ပတ္ေနပုံမ်ားကိုထုဆစ္ထားျပီး၊ တပ္မက္မႈတဏွာကုိ သေကၤတျပဳသည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊

စတုတၱေျမာက္စက္၀ုိင္းခ်မ္းတြင္ ၾကာႏြယ္ၾကာဖူးပန္းမ်ားကုိ ဘဲငန္းမွကုိက္ခ်ီေနပုံကို ထြင္းထုထားျပီး၊ ကိေလသာကိုထိမ္းခ်ဳပ္ႏုိင္ငံပုံႏွင့္၊ ကိေလသာမတင္ ျဖဴစဥ္သန္႔ရွင္းမႈကို သေကၤတျပဳသည္ဟုဆုိပါသည္၊၊

ပဥၥမစက္၀ုိင္းခ်မ္းတြင္ သစ္ရြက္ေသးေသးေလးမ်ားကို ထြင္းထုထားျပီး၊ ကိေလသာမ်ားနည္းပါးလာပုံကို သေကၤတျပဳပါသည္၊၊  ပထမစက္၀ုိင္းအခ်မ္းတြင္ အလြန္လွပသည့္ၾကာပန္းမ်ားကို ထြင္းထုထားျပီး၊ အပူအားလုံးမွလြတ္ျငိမ္းရာ ျမတ္နိဗၺာန္ကုိ သေကၤတျပဳသည္ဟု ဆုိပါသည္၊

Srilanka9

 “ထူပါရာမေစတီ”
ထူပါရာမေစတီကို ေဒ၀ါနံပီယတိႆမင္းၾကီးမွ တည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္၊၊ ျမတ္စြာဘု- ရားရွင္၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားလွည့္တစ္စီးတုိက္မွ် ဌာပနာထားသည္ဟု ေစတီေတာ္သမုိင္းက်မ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားျပီး၊ အႏုရာဒပူရတြင္ ေရွးအက်ဆုံးေသာ ေစတီေတာ္လက္ရာလည္း ျဖစ္ပါသည္၊၊ ထူပါရာ မေစတီသည္ ဆုေတာင္းအလြန္ျပည့္၀သည္ဟု သီရိလကၤာလူမ်ဳိးမ်ား ယံုၾကပါသည္၊၊ 

ေရွးအခါက ထူပါရာမေစတီေတာ္ကုိ ဆရာေတာ္ၾကီး “ေဇာတိပါလမေထရ္ျမတ္”မွ “အဂၢေဗာဓိ မင္း”အားျပဳျပင္ရန္လုိအပ္ေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ဘူးပါသည္၊၊ မင္းၾကီးသည္ အရွင္ျမတ္မိန္႔ ေတာ္မူသည့္အတုိင္း ေစတီေတာ္အတြင္းမွ ဌာပနာတုိက္ကိုျပဳျပင္ရာတြင္ ညာဘက္ပခုံးရုိးဓာတ္ေတာ္ ျမတ္(ညွပ္ရုိးဓာတ္ေတာ္)ျမတ္ကုိ နန္းေတာ္သို႔ပင့္ျပီး ေခတၱပူေဇာ္ထားခဲ့ပါသည္၊၊
မင္းၾကီးသည္ ဓာတ္ေတာ္ျမတ္ကုိပူေဇာ္ရင္း ေစတီေတာ္ကိုျပဳျပင္ရန္ ေမ့ေလ်ာ့ေနခဲ့ပါသည္၊၊ 

လအတန္ၾကာသည္အထိ ေစတီေတာ္ကိုမျပဳျပင္ဘဲ ဓာတ္ေတာ္ကိုသာပူေဇာ္ေနသည့္အခါ ေစတီ ေတာ္ကုိေစာင့္ေရွာက္သည့္ နတ္မ်ားမွမင္းၾကီးအား အိပ္မက္ထဲတြင္ခ်ိန္းေျခာက္ျပီး အျမန္ဆုံးေစတီ ေတာ္ကိုျပဳျပင္၍ ဓာတ္ေတာ္အားမူလေနရာတြင္ ျပန္လည္ထားရန္တုိက္တြန္းခဲ့ၾကပါသည္၊၊

မင္းၾကီးသည္ နတ္မ်ားမွအိပ္မက္ထဲတြင္ ခ်ိန္းေျခာက္သည့္အခါမွသာ ေစတီေတာ္ကိုျပဳျပင္ျပီး ညာဘက္ပခုံးရုိးဓာတ္ေတာ္ျမတ္ကို မူလဌာပနာတုိက္အတြင္းသို႔ ျပန္လည္ဌာပနာျပီး၊ ေစတီေတာ္ ပူေဇာ္ပြဲၾကီးကို တခန္းတနားျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း “မဟာ၀ံသက်မ္း”တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္၊

Srilanka8

“သမာဓိရုပ္ပြားေတာ္”
သမာဓိရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ကို (4 century)တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျပီး၊ (8)ေပ အျမင့္ရွိပါသည္၊၊

 ေဇတ၀နေစတီအနီး မဟာေမ၀ဏဥယ်ာဥ္ထဲတြင္ သမာဓိရုပ္ပြားေတာ္ၾကီး တည္ရွိပါသည္၊၊ တရား ထုိင္ေနဟန္ စ်ာနမုျဒာျဖစ္ပါသည္၊၊ သာမန္လူႏွစ္ကိုယ္စာမွ် ၾကီးမားသည့္ရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

 အိႏၵိယႏုိင္ငံ၏သမၼတၾကီး‘ေနရူး’သည္ သမာဓိရုပ္ပြားေတာ္ကို အလြန္ၾကည္ညဳိလွသျဖင့္ သူ၏အခန္း ထဲတြင္ သမာဓိရုပ္ပြားေတာ္ပုံတူကို ေသသည့္တုိင္ထားရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရပါသည္၊၊

ရုပ္ပြားေတာ္ၾကီး၏မ်က္ႏွာႏွစ္ဘက္မွ ဘယ္ဘက္မ်က္ႏွာေတာ္သည္ အနည္းငယ္မဲ့ေနသေယာင္ရွိျပီး၊ ညာဘက္မ်က္ႏွာေတာ္သည္ ျပဳံးေနသေယာင္ ေတြ႔ရပါသည္၊၊ လူသားတုိ႔၏ ခ်ီးမႊန္းဖြယ္လုပ္ရပ္မ်ားကို ခ်ီးမႊန္းေတာ္မူဟန္ႏွင့္၊ ကဲ့ရဲ့ဖြယ္အျပဳအမူမ်ားကုိ ျမတ္စြာဘုရားရွင္မွကဲ့ရဲ့ေတာ္မူဟန္ မ်က္ႏွာေတာ္အ ေနအထားထုလုပ္ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါသည္၊

Srilanka7

ဒု႒ဂါမဏိမင္းၾကီး၏ေနာက္ပိုင္းတြင္ မဟာေသနမင္းသည္ အႏုရာဒပူရနန္းေတာ္ကိုရရွိခဲ့ ပါသည္၊ ေဘးစကားကိုယုံၾကည္မိျပီး၊ အထက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္ၾကီး ႏွင့္ အဘယဂီရိေက်ာင္းတုိက္ၾကီးႏွစ္တုိက္ကုိ မီးရႈိျဖက္ဆီးရုံတြင္မက၊ သံဃာေတာ္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ ခဲ့ပါသည္၊၊

ေဇတ၀နေစတီေတာ္ၾကီးကုိ (BCE-4)အကုန္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျပီး၊ မီတာ(160)ျမင့္ပါ သည္၊၊ အုပ္ခဲအေရအတြက္ (62)မီလီယံအသုံးျပဳထားျပီး၊ တရုပ္ျပည္မွ Great Wall-ျပီးလ်င္ အုပ္ခ်ပ္ အေရအတြက္ ကမၻာ့အမ်ားဆုံးအသုံးျပဳထားသည့္ ေစတီေတာ္ၾကီးျဖစ္ပါသည္၊၊

မင္းၾကီးအသက္ၾကီးခ်ိန္ေရာက္ေသာအခါ သူေတာ္ေကာင္းအမတ္ပညာရွိမ်ား၏ ဆုံးမသြင္သင္မႈကို လိုက္နာျပီး၊ ျဖက္ဆီးခဲ့သည့္ေက်ာင္းတုိက္ၾကီးႏွစ္တုိက္အစား ေဇတ၀နေက်ာင္းတုိက္ၾကီးကို တည္ ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္၊၊

ေက်ာင္းတုိက္ၾကီး၏အလည္တြင္ ေဇတ၀နေစတီေတာ္ၾကီးလည္း တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္၊၊ ေစတီ ေတာ္ၾကီးသည္ “အီဂ်စ္မွ ပိရမစ္”ၾကီးတစ္ခုျပီးလ်င္ ကမၻာ့အၾကီးဆုံးေရွး ေဟာင္းလက္ရာတစ္ခုအျဖစ္ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ျဖစ္ေၾကာင္း 
 မွတ္တမ္းတင္ထားပါသည္၊

Srilanka6

“အဘယဂီရိေစတီ”
ဒု႒ဂါမဏိမင္းၾကီးသည္ တမီက်ားသူပုန္မ်ား၏ တုိက္ခုိက္မႈေၾကာင့္ နန္းေတာ္ကိုစြန္႔လႊတ္ျပီး ထြက္ေျပးခဲ့ရဘူးပါသည္၊၊ မင္းၾကီးနန္းေတာ္မွထြက္ေျပးရစဥ္ “ဂ်ိန္းဘုန္းၾကီးတစ္ပါးမွ ငမဲၾကီးေတာ့ ေျပးျပီ”ဟု ေအာ္ဟစ္ေျပာဆုိသံကို မင္းၾကီးၾကားလိုက္ရပါသည္၊၊

အႏုရာဒနန္းေတာ္ကို မင္းၾကီးျပန္လည္တုိက္ခုိက္၍ ေအာင္ျမင္ေသာအခါ ယၡင္အေရးနိမ့္စဥ္က “ငမဲၾကီး ထြက္ေျပးျပီ” ဟုေျပာဆုိ ေျပာင္ေလွာင္ခဲ့သည့္ ဂ်ိန္းဘုန္းၾကီးမ်ားေနသည့္ေက်ာင္းမွ ဂ်ိန္း ဘုန္းၾကီးမ်ား အားလုံးကို လူ၀တ္လဲေစျပီးစစ္တပ္ထဲထည့္လုိက္ပါသည္၊၊ ေက်ာင္းတုိက္ကိုလည္းမင္း ပုိင္သိမ္းဆည္းျပီး၊ ေက်ာင္းတုိက္ၾကီးအျဖစ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္၊၊ Hectare 121-က်ယ္၀န္းပါသည္၊၊

ဂ်ိန္းဘုန္းၾကီး၏ေက်ာင္းကုိ သိမ္း၍တည္ေဆာက္ထားေသာေက်ာင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ “အဘယဂီရိ ေက်ာင္း”ဟု အမွည့္မွည့္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္၊၊ မင္းၾကီးထြက္ေျပးရစဥ္ကကူညီခဲ့သည့္ “မဟာတိႆမ ေထရ္”အား ေက်ာင္းတုိက္ကိုလွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္၊၊ သံဃာေတာ္ေပါင္း (7000)သီတင္းသုံးခဲ့ေၾကာင္း ပါဠိ- စာေပက်မ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္၊၊

အဘယဂီရိေက်ာင္းတုိက္ၾကီး၏ အလည္တည့္တည့္တြင္ အဘယဂီရိေစတီေတာ္ၾကီးကိုလည္း တည္ ေဆာက္ထားျပီး၊ ယေန႔တုိင္ ေရွးေဟာင္းေစတီေတာ္ၾကီးအျဖစ္ ေလ့လာႏုိင္ပါသည္၊၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ေရႊတိဂုံေစတီထက္ မ်ားစြာထုထည္ၾကီးမားပါသည္၊၊ အဘယဂီရိေက်ာင္းတုိက္၏ အုပ္ရုိး အုပ္တုိက္ ေက်ာင္းပ်က္မ်ားကိုလည္း ယေန႔တုိင္ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါသည္၊၊

ေစတီေတာ္ၾကီးကုိ (1st century BCE)တြင္တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္၊၊ သာသနာေတာ္ႏွစ္(454)ျဖစ္ ပါသည္၊၊ ေစတီေတာ္လုံးပတ္ေပ (900)ရွိသည္ဟု ဆုိပါသည္၊၊ ျမင့္မီတာ(72), အခ်င္းမီတာ(94)ျဖစ္ ပါသည္၊၊ 

ပါဠိစာေပမ်ားတြင္ အဘယဂီရိေက်ာင္းတုိက္ကုိ သာသနာ့ပပညာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားျပသျပီး၊ ၀ိနည္း စည္းကမ္းမရွိေသာေက်ာင္းတုိက္ဟု ေျပာဆုိေလ့ရွိပါသည္၊၊ သို႔ေသာ္ တရုပ္ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ထုိေခတ္က ခရီးသြားမွတ္တမ္းမ်ားတြင္မူ အဘယဂီရိေက်ာင္းတုိက္သည္ ပညာေရးသာလြန္လ်က္ ရွိျပီး၊ အခ်ိန္ႏွင့္သင့္ေတာ္သည့္ ဘာသာစကားႏွင့္ပညာရပ္တုိ႔ကို သင္ၾကားေပးေနသည့္ ပညာေရးစင္ တာၾကီးတစ္ခုျဖစ္သည္ဟု မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ၾကပါသည္၊၊

“မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္”မွ ထြက္ေပၚခဲ့သည့္ ၀ိသုဒၶိမဂ္က်မ္းသည္ ပညာေရးရႈေဒါင့္မွေလ့လာသုံး သပ္လ်င္ အလြန္ေကာင္းသည့္ တရားက်င့္သုံးနည္းက်မ္းျဖစ္သကဲ့သုိ႔ “အဘယဂီရိေက်ာင္းတုိက္”မွ ထြက္ေပၚခဲ့သည့္ ၀ိမုတၱိမဂ္က်မ္းသည္ လက္ေတြ႔က်င့္သုံးမႈရႈေဒါင့္မွ ေလ့လာသုံးသပ္လ်င္ လက္ေတြ႔ ဆန္သည့္က်မ္းျဖစ္ပါသည္၊၊

The Theravada’s Visuddhimagga presents meditation from a more academic perspective, while the Abhayagirin’s Vimuttimagga is a more practical manual. (Sacred Island, ps 41)

Srilanka5

“မဟာေစတီ”

                  ဟာေစတီၾကီးကို ဒု႒ဂါမဏိမင္းၾကီးမင္းၾကီးမွ (BC-140)တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္၊၊ ေစတီ ေတာ္ၾကီးသည္ အလြန္လွပျပီး၊ UNESCO-၏အကူအညီျဖင့္ မူလပုံစံအတုိင္းျပန္ လည္ျပဳျပင္ထား သည္ကို ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္၊၊ 

ျမတ္စြာဘုရားရွင္တည္ေထာင္ေတာ္မူသည့္ သာသနာေတာ္သည္ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ကိုး ကြယ္မႈမျပဳၾကေတာ့သည့္အခ်ိန္တြင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ဓာတ္ေတာ္မ်ားအားလုံး မဟာေစတီေတာ္ ၾကီးတြင္ စုေပါင္းေရာက္ရွိလာၾကမည္ျဖစ္ျပီး၊ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ဓိ႒ာန္ေတာ္မူခဲ့သည့္အတုိင္း “ဓာတု- ပရိနိဗၺာန္”စံေတာ္မူၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္၊၊

မဟာေစတီေတာ္ၾကီးကို သီရိလကၤာဘာသာျဖင့္ မဟာေ၀လိစယဟု ေခၚပါသည္၊၊ (91)မီတာ အျမင့္ရွိျပီး၊ အခ်င္းမီတာ (90)ျဖစ္ပါသည္၊၊ ေစတီေတာ္ၾကီးျပီးခါနီးအခ်ိန္တြင္ ဒုဌဂါမဏိမင္းၾကီးသည္ က်န္း မာေရးခြ်တ္ယြင္းလာသျဖင့္ နန္းအေမြဆက္ခံသူ ညီေတာ္သဒၶါတိႆမင္းမွ မျပီးေသးဘဲက်န္ရွိေန သည့္ ေစတီေတာ္အထြက္ပုိင္းကို အ၀တ္ျဖဴမ်ားျဖင့္ေစတီေတာ္ၾကီး ျပီးစီးေနသည့္ဟန္ ပုံစံျပဳျပီး ေနာင္ေတာ္မင္းၾကီးကို ဖူးေျမွာ္ၾကည္ညဳိေစပါသည္၊၊

ဒုဌဂါမဏိမင္းၾကီးသည္ သူတည္ေဆာက္လွဴဒါန္းသည့္ ေစတီေတာ္ၾကီးအျပီးဆုံးေအာင္ျမင္ျပီဟူေသာ အမွတ္သတိျဖင့္ပင္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ကံေတာ္ကုန္ခဲ့ပါသည္၊၊ အိႏၵိယမွ “ဆန္ခ်ီေစတီေစတီ”ႏွင့္ အခ်ိန္အတူတည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ေစတီေတာ္ျဖစ္ပါသည္၊၊ ေစတီေတာ္တည္ေဆာက္မႈအတြက္ (6400,000)ေငြသား ကုန္က်သည္ခဲ့ပါသည္၊၊

မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္၀င္းၾကီးအတြင္းတြင္ သံဃာေတာ္မ်ား ေရသုံးရန္တည္ေဆာက္ထားသည့္ “ေရကန္ညီေနာင္”ကိုလည္း ေလ့လာႏုိင္ပါသည္၊၊ ေျမထဲတြင္ အုပ္စီ၍တည္ေဆာက္ထားသည့္ ေရကန္ မ်ားျဖစ္ပါသည္၊၊ Twin Ponds-ဟုေခၚပါသည္၊၊





ကန္ညီေနာင္သည္ (8 century)တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ျပီး၊ အၾကီးကန္ကုိ အလ်င္ေဆာက္ျပီး၊ ကန္အ ေသးကုိ ေနာက္က်မွတည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္၊၊ ကန္အၾကီးသည္ မီတာ(40)အရွည္ရွိျပီး၊ ကန္ငယ္သည္ မီတာ(28)ရွည္ပါသည္၊၊ ႏွစ္ကန္စလုံး (16)မီတာ အက်ယ္ရွိပါသည္၊၊

မဟာေစတီေတာ္ၾကီးအပါအ၀င္ မဟာေဗာဓိပင္ႏွင့္ ေၾကးျပသာဒ္ၾကီးတုိ႔သည္ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္း တုိက္ၾကီးအတြင္းတြင္ တည္ရွိၾကပါသည္၊၊ ယၡဳအခါ ပိဋကတ္သုံးပုံဟုေခၚသည္ ပါဠိစာေပမ်ားကုိ အိႏၵိယႏုိင္ငံမွ အရွင္မဟာမဟိႏၵသည္ သီရိလကၤာသုိ႔ေဆာင္ယူလာခဲ့ျပီး၊ မဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္ တြင္ အိႏၵိယဘာသာအမ်ဳိးမ်ဳိးမွ ပါဠိဘာသာသို႔ ဘာသာျပန္ဆုိထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္၊၊ 

“မဟာ၀ိဟာရ” ေက်ာင္းတုိက္ၾကီးသည္ Hectare 40-က်ယ္၀န္းပါသည္၊၊
သီရိလကၤာလူမ်ဳိးတုိ႔ စုစည္းထားသည့္ ပါဠိမူ တိပိဋကတ္သုံးပုံသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ေရာက္ရွိလာျပီး၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔ သင္ယူခြင့္၊ ေလ့လာခြင့္၊ က်င့္သုံးခြင့္ရေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္၊